Vaak wordt bij een zonnepark alleen gedacht aan zonnepanelen op een stuk grond. Maar een zonnepark kan meer zijn dan dat! Juist zonneparken zijn goed te combineren met andere maatschappelijke of ecologische functies. Daarom publiceert de Alliantie Zon een brochure met inspirerende voorbeelden van zon-PV projecten die inzetten op multifunctioneel ruimtegebruik. De Alliantie Zon, een samenwerking tussen GroenLeven, KiesZon, Solarfields, Sunrock en TPSolar, biedt een totaal overzicht. Hiermee kijken we samen naar oplossingen om de beperkte ruimte in ons Nederland beter te benutten.
Zonne-energie essentieel
Nederland heeft in 2030 tot twee keer zoveel duurzame elektriciteit nodig dan aanvankelijk is gedacht. De industrie moet elektrificeren of overstappen op groene waterstof, er komen meer elektrische auto’s bij en ook de gebouwde omgeving zal meer elektriciteit gaan gebruiken. TNO spreekt in scenario’s voor 2050 zelfs over een stroomvraag die drie tot vijf keer zo hoog ligt dan nu. Zonne-energie speelt daarin een essentiële rol omdat het snel te installeren is, relatief goedkoop is en de techniek zich heeft bewezen. Door de grote duurzaamheidsuitdaging waar we voor staan, kunnen we geen opties uitsluiten. Dat betekent dat naast zonne-energie op daken, grondgebonden zonnesystemen hard nodig blijven.
Uitrol zonne-energie stokt
Belangrijk is hoe dat wordt toegepast in een klein land als Nederland: op daken, met schapen, drijvend op water, boven voedsel, als carport, op een luchthaven tussen start- en landingsbaan. De Alliantie Zon voelt zich gesterkt in de keuze van het kabinet om multifunctioneel ruimtegebruik voor grondgebonden zonne-energie te stimuleren. Maar het is belangrijk om te realiseren dat uitgebreide vormen van multifunctioneel ruimtegebruik, die op veel maatschappelijke steun en draagvlak kunnen rekenen zoals Agri-pv of zon op water, veel kostbaarder zijn dan standaard zonneparken op land. Denk alleen al aan materiaalkosten. Met een dalende subsidie betekent dit dat business cases zeer uitdagend worden, of zelfs niet toereikend, en dat daarmee de uitrol van deze uitgebreide vormen van multifunctioneel ruimtegebruik met zonnepanelen stokt. Extra stimulans is dan ook noodzakelijk. Eerder luidden wij al de noodklok over hoe binnen de huidige beleidskaders de grootschalige uitrol van zonne-energie zowel op dak als op land nauwelijks meer mogelijk is. Onderliggende redenen zijn fors hogere kosten, stengere eisen en toegenomen complexiteit.
Multifunctioneel in vele vormen
Bij multifunctioneel ruimtegebruik gaat de eerste gedachte vaak uit naar zonnepanelen op daken, drijvend op water, boven voedsel of een carport. Maar niet direct naar de combinatie met batterijopslag, waterstof, kleinvee en oxiderende veengrond. Terwijl ook dit mogelijkheden zijn waarop zonneparken in brede mate bijdragen aan het tegengaan van de klimaatcrisis, biodiversiteitscrisis en netcongestieproblematiek. Het is dan ook essentieel dat deze manieren van dubbelfuncties worden erkend als multifunctioneel ruimtegebruik zodat zonne-energie de essentiële rol in de verduurzaming van elektriciteit die het nu heeft kan blijven vervullen.
Multifunctioneel ruimtegebruik kan dus verschillende vormen aannemen. Dat vereist flexibiliteit en lokaal maatwerk. De meest optimale inrichting van zonneparken zal dus niet vastliggen, maar verschillen per locatie of regio. De afgelopen jaren hebben wij diverse vormen van multifunctioneel ruimtegebruik toegepast in de praktijk. Door het bieden van een overzicht aan de nu al mogelijke koppelkansen in energie hopen we het gesprek aan te gaan en men te inspireren in de tal van mogelijkheden voor een duurzaam Nederland.
Natuur als vorm van multifunctioneel ruimtegebruik bij een zonnepark
Een zonnepark is dus veel meer dan alleen een veld met panelen. Het is een eis vanuit Den Haag, maar ook vanuit veel gemeenten en provincies, dat een zonnepark alleen gerealiseerd mag worden als er is gezocht naar dubbelfuncties. Dit noemt men ook wel een multifunctioneel ruimtegebruik. Een logische vorm van een multifunctioneel zonnepark is wanneer er niet alleen groene energie wordt opgewekt, maar dat er ook een bijdrage wordt geleverd aan de natuur. Zonneparken vallen namelijk goed te combineren met natuur. Ze bieden een mix van zon en schaduw, zijn vrij van kunstmest en bestrijdingsmiddelen en de paden worden nauwelijks bewandeld door mensen. Dit geeft de planten, insecten, dieren en vogels vrij spel.
Benieuwd naar de brochure Multifunctioneel Ruimtegebruik?