Hoe zit het met natuur op zonneparken? Dit is een vraag die vaak terugkomt in gesprekken en de media. Met simpele ontwerpprincipes kunnen ontwikkelaars van zonneparken de biodiversiteit verbeteren ten opzichte van de uitgangssituatie. Om écht te weten hoe een zonnepark een hoge natuurwaarde kunnen krijgen, is het EcoCertified Solar Parks onderzoek in 2021 gestart. De hoofdvraag van het onderzoek is dan ook: ‘Wat zijn de basisvoorwaarden voor natuurinclusieve zonneparken en hoe realiseer je dat in nieuwe en bestaande zonneparken?’.
EcoCertified is een onderzoeksproject van de Wageningen Universiteit & Research, TNO, Eelerwoude, NL Greenlabel en een tiental projectontwikkelaars die zijn aangesloten bij Holland Solar. Daarnaast dragen o.a. acht provincies, Rijkswaterstaat en de Natuur- & Milieufederaties bij aan dit onderzoek. Aan de hand van verschillende experimenten op het gebied van beheermethodes, maar ook door bodem- en biodiversiteitsmetingen, zal op deze parken een kwaliteitslabel (EcoCertified Solarlabel) worden ontwikkeld voor zonneparken. Een EcoCertified zonnepark garandeert dat er in dat zonnepark een meerwaarde voor de biodiversiteit en ook voor de samenleving tot stand komt. Projectontwikkelaars en overheden kunnen met dit label vervolgens aantonen dat zij met hun zonneparken een ecologische meerwaarde bieden. Dit komt overeen met de afspraken volgens de gedragscode ‘Zon op land’.
Wat wordt er onderzocht?
Voor de onderbouwing van de richtlijnen in het label wordt door drie promovendi onderzoek gedaan naar de bodemkwaliteit en naar de boven- en ondergrondse biodiversiteit in 20 zonneparken verspreid over Nederland. Daarbij wordt een beheerexperiment uitgevoerd om te bepalen welk beheer de hoogste natuurwaarde levert. Drie promovendi van de WUR onderzoeken de natuurwaarde in 20 bestaande zonneparken:
- Luuk Scholten onderzoekt de bodemkwaliteit (dus bv. vegetatiegroei, organische stofgehalte en koolstofopslag);
- Timea Kocsis onderzoekt het belang van de vegetatie in de parken voor insecten en andere invertebraten;
- Chloé Tavernier onderzoekt het gebruik van de parken door zoogdieren en vogels en de voorwaarden daarvoor.
Daarnaast onderzoeken de promovendi ook wat het effect is van het vegetatiebeheer op de natuurwaarden in de zonneparken. Van de 20 bestaande zonneparken, zijn er 10 zonneparken uitgekozen om mee te doen aan dit beheerexperiment. Dit beheerexperiment is in het najaar van 2022 gestart, waarbij het effect van vier beheervormen onderzocht wordt:
- Twee keer per jaar maaien zonder afvoer van vegetatie (=standaard beheer);
- Maaien met afvoer van de vegetatie (o.a. om bloei te bevorderen);
- Maaien en afvoeren afgestemd op de groeiomstandigheden in het park en in het jaar;
- Drukbegrazing met schapen. Hier worden Kempische heideschapen voor ingezet, een ras dat, zeker bij drukbegrazing, alle vegetatie opeet, ook onder de panelen en ook wat ze minder lekker vinden.
Onderzoeks-zonneparken EcoCertified
Voor het onderzoek naar natuurinclusieve zonneparken in de toekomst, zijn reeds gerealiseerde zonneparken nodig. In totaal hebben de onderzoekers 20 zonneparken nodig, waarvan 10 als ‘referentiepark’ en 10 als zonnepark waar beheerexperimenten uitgevoerd kunnen worden. In februari 2022 hebben de onderzoekers van het EcoCertified projectteam de 20 zonneparken bezocht om hierin een keuze te maken welke zonneparken voor de beheerexperimenten zullen worden ingezet. De 10 zonneparken die meedoen aan de beheerexperimenten van het onderzoeksproject liggen verspreid over Nederland (zie kaartje in de link), waaronder twee zonneparken van TPSolar.
TPSolar vindt het belangrijk om bij zowel haar toekomstige projecten als ook bij haar bestaande projecten zich in te zetten voor het creëren van een ecologische meerwaarde. Om deze reden vinden wij het belangrijk om ons in te zetten voor (ecologisch) onderzoek waar mogelijk. Wij hebben zowel het Zonnepark Hoogveld-Zuid in Uden (gerealiseerd in 2018) als ook het Zonnepark Lungendonk in Someren (gerealiseerd in 2021) aangemeld voor het onderzoeksproject. Beide zonneparken zijn ook uitgekozen om mee te doen aan het beheerexperiment van EcoCertified.
Rondleidingen met EcoCertified onderzoekers op de zonneparken van TPSolar
Het zonnepark in Uden vonden de onderzoekers interessant omdat deze al in 2018 gerealiseerd is en uitsluitend periodiek beweid wordt met schapen. Ook heeft TPSolar zich tijdens de ontwerpfase van het zonnepark al laten adviseren door de Wageningen Universiteit over het bieden van een meerwaarde op ecologisch gebied. Het zonnepark in Someren vonden de onderzoekers o.a. interessant omdat TPSolar een paar maanden voorafgaand aan de uiteindelijk realisatie van het zonnepark, het plangebied al had ingezaaid met verschillende kruidenvegetaties.
Vervolg onderzoek en meer informatie
Het onderzoek duurt tot en met december 2025. Tijdens deze periode zullen er verschillende onderzoeken, monitoring en experimenten worden uitgevoerd naar bijvoorbeeld verschillende soorten beheermethodes en de ontwikkeling van de bodemkwaliteit en vegetatie. Daarnaast zal er onderzoek gedaan worden naar zoogdieren, vogels en insecten. Wij als zonnepark ontwikkelaar, maar vooral ook als beheerder en mede-eigenaar, zijn erg benieuwd naar de uiteindelijke onderzoeksresultaten. Wij hopen in de loop van volgend jaar de eerste voorlopige onderzoeksresultaten met u te kunnen delen.
Klik hier voor meer informatie over het langdurige onderzoek EcoCertified-Solarparks en de tussentijdse voortgangsrapportages zoals ingediend bij RVO.